อำเภอบ้านสร้างเดิมเคยเป็นพื้นที่ป่าไม้เบญจพรรณ เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์ป่านานาชนิด สัตว์ที่มีมากที่สุดคือ ช้างป่า ต่อมามีคนอพยพเข้าไปตั้งถิ่นฐานขึ้นเป็นชุมชน โดยเฉพาะผู้คนจากเวียงจันทร์ เข้ามาตั้งชุมชนกระจายอยู่เป็นจำนวนมากโดยเฉพาะในเขตอำเภอบ้านนา ทุ่งดงละคร อำเภอเมืองนครนายก และที่อำเภอบ้านสร้าง โดยมากจะตั้งถิ่นฐานกระจัดกระจายอยู่ตามริมฝั่งแม่น้ำบางประกง และริมคลองทั่วไป เพราะเป็นที่ราบลุ่มเหมาะแก่การเพาะปลูกชาวเวียงจันทร์นิยมเลี้ยงช้าง โดยมีหลักฐานที่ยังคงหลงเหลืออยู่ คือ มีคูซึ่งเป็นทางช้างข้ามไปยังป่าดงละครท้องที่จังหวัดนครนายก อยู่ติดกับหมู่ที่ ๘ และหมู่ที่ ๑๐ ตำบลบ้านสร้าง ในปัจจุบันยังมีชื่อท้องที่และวัดที่เกี่ยวกับช้างอยู่หลายแห่ง เช่น วัดท่าช้าง วัดคเชนพนาราม ฯลฯ เมื่อมีความนิยมเลี้ยงช้าง และเป็นท้องที่ที่มีช้างป่าจำนวนมากนี่เอง ชาวบ้านจึงขนานนามท้องที่นี้ว่า “ บ้านช้าง ” แต่สำเนียงของชาวเวียงจันทร์เรียกบ้านช้างว่า “ บ้านสร้าง ”

ปี ร.ศ. 123 (พ.ศ. 2448) ทางราชการได้ยกฐานะท้องที่แห่งนี้จัดตั้งเป็นอำเภอชื่อ “อำเภอบ้านสร้าง” ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัดปราจีนบุรี และมีอาคารที่ว่าการอำเภอตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำบางประกง ต่อมาเมื่อวันที่ 9 ธันวาคม 2525 ได้ย้ายสถานที่ตั้งที่ว่าการอำเภอมาอยู่ริมถนนสายบ้านสร้าง – บางขนาก ที่ตั้งในปัจจุบันห่างจากที่ว่าการหลังเก่าประมาณ 1 กิโลเมตร